AZS, czyli atopowe zapalenie skóry to jedna z najczęściej spotykanych chorób skóry wieku dziecięcego. Cierpi na nią od 10% do 20% maluchów, a choroba w większości przypadków daje o sobie znać przed ukończeniem 5. r.ż. Należy do schorzeń przewlekłych i nawrotowych, ale nie jest zakaźna. Jak ją rozpoznać i leczyć? Jak ulżyć niemowlakowi z AZS?
AZS u niemowlaka – co to za choroba?
Atopowe zapalenie skóry u niemowlaka to choroba zapalna i przewlekła, a także nawracająca. Jej głównym objawem jest silny świąd, któremu towarzyszą zaczerwienienia, suchość skóry oraz wysypka. Malutkie dziecko stale się drapie, bywa niespokojne i rozdrażnione. Nie lubi też nosić ubrań wykonanych z wełny czy innych szorstkich materiałów.
AZS należy do chorób dziedzicznych i często współwystępuje z takimi chorobami jak alergiczny nieżyt nosa i spojówek czy astma. W atopowym zapaleniu skóry bariera naskórkowa nie funkcjonuje prawidłowo (zaburzony jest m.in. metabolizm tłuszczów), przez co zwiększa się przeznaskórkowa utrata wody, a skóra bardzo szybko się wysusza. Dodatkowo, przez niedobór filagryny – białka niezbędnego do zapewnienia barierowej funkcji naskórka, skóra zmienia swoje pH i zasiedla się chorobotwórczymi drobnoustrojami (Staphylococcus aureus, Malassezia furfur). Staje się przez to bardziej podatna na zakażenia.
Objawy AZS u niemowlaka
AZS u małych dzieci objawia się rumieniem i towarzyszącym mu świądem. Po kilku godzinach od wystąpienia rumienia, na skórze pojawia się obrzęk, a na nim grudki i pęcherzyki. Pęcherzyki pękają (najczęściej na skutek drapania się), a w ich miejscu tworzy się wyprysk. U niemowląt nasilony świąd jest przyczyną niepokoju maluszka, płaczu i zaburzeń snu. Zmiany skórne pojawiają się na powierzchni całego ciała z wyjątkiem okolicy pieluszkowej.
U maluszków do 6. m.ż. trudno jest rozpoznać AZS – często myli się je z łojotokowym zapaleniem skóry. Przy drugim schorzeniu (w jego początkowym stadium) nie występuje jednak świąd.
Leczenie AZS u dzieci
Atopowe zapalenie skóry u niemowląt nie daje się łatwo leczyć, a powodem jest m.in. wiek maluszka. Leczenie zależy też od stopnia nasilenia zmian skórnych i ich lokalizacji – każdy mały pacjent powinien więc otrzymać indywidualną terapię. W pierwszej fazie leczenia rodzice odnotowują, jakie czynniki wpływają na zaostrzenie stanu chorobowego. Na tej podstawie lekarz może udzielić opiekunom wskazówek, jak najlepiej zapobiegać nawrotom choroby i przed jakimi czynnikami chronić maluszka.
Leczenie AZS polega najczęściej na miejscowym łagodzeniu zmian skórnych i wyciszaniu stanu zapalnego, a także zmniejszaniu świądu.
Jakie leki stosuje się w leczeniu AZS?
Należą do nich glikokortykosteroidy (mGKS) zmniejszające stan zapalny, a przez to też swędzenie skóry. Leki te stosuje się przez kilka dni, a następnie korzysta się z preparatów przeciwzapalnych na bazie cynku. Glikokortykosteroidy dają niestety niepożądane efekty uboczne szczególnie u małych dzieci, dlatego też aplikuje się je tylko przez określony czas (najczęściej nie dłużej niż 4 tygodnie) i pod ścisłą kontrolą lekarza. U niemowląt stosuje się tylko wybrane leki z tej grupy (grupa I hydrokortizonu). Niezwykle istotną rolę w leczeniu ASZ u niemowląt odgrywa prawidłowa pielęgnacja dziecięcej skóry i używanie emolientów.
Pielęgnacja skóry u dzieci z AZS
Choroba AZS charakteryzuje się nawrotowością. Oznacza to, że schorzenie można zaleczyć i złagodzić jego objawy. W chwilach osłabienia organizmu lub na skutek stresu czy innych niesprzyjających czynników, AZS może się jednak nasilać. W terapii zmian alergicznych skóry bardzo ważną rolę odgrywa prawidłowa pielęgnacja i stosowanie preparatów wzmacniających barierę naskórkową. Emolienty poprawiające nawilżenie skóry, zmniejszające stan zapalny i zmniejszające świąd okazują się pomocne i przy stanach zaostrzenia choroby, i w okresach jej złagodzenia. Trzeba jednak wiedzieć, że stosowane w nieodpowiedni sposób również mogą przyczynić się do nasilenia objawów AZS.
W okresach zaostrzenia AZS, kiedy konieczne jest aplikowanie leków, preparaty emolientowe nakłada się 15-30 min. przed zastosowaniem leku, żeby zwiększyć jego wchłanialność i skuteczność. Emolienty u niemowląt stosuje się maksymalnie 2 razy na dobę, żeby nie przetłuszczać dziecięcej skóry i nie powodować przez to podrażnień i zaostrzenia stanu zapalnego. Dzieci ze skórą atopową należy kąpać w wodzie o temperaturze 35°-37°C nie dłużej niż przez 10 min. i z dodatkiem natłuszczającej emulsji do kąpieli. Po kąpieli maluszka trzeba delikatnie wytrzeć (wystarczy otulić dziecko ręcznikiem) i w ciągu 10 min. posmarować jego skórę emolientem. U dzieci z AZS nie należy stosować mydeł zasadowych i przeciwbakteryjnych
AZS u niemowląt to choroba uciążliwa i dla dzieci, i dla rodziców. Dlatego tak ważne jest dobranie odpowiednich leków i preparatów pielęgnacyjnych.
>>Przeczytaj także na temat – Pielęgnacja skóry dziecka – szampony, płyny do kąpieli
Źródła:
http://mavipuro.pl/jourarch/PN2018004.pdf
