Nowoczesne technologie stały się nieodłącznym elementem życia niemal każdego z nas.
Korzystamy z inteligentnych urządzeń, mamy słały dostęp do Internetu, a świat cyfrowy, wirtualne relacje i ciągła obecność w mediach społecznościowych zdają się być znakiem naszych czasów.
Rozwój cyfryzacji każdego dnia przynosi naszemu społeczeństwu zarówno ogrom możliwości, jak i zagrożeń. Bardzo ważny jest sposób, w jaki korzystamy z nowoczesnych technologii.
Czym jest higiena cyfrowa?
To nic innego jak świadome, odpowiedzialne oraz kreatywne podejście i sposób korzystania z zasobów cyfrowego świata. Pozwalana ona zachować zdrowy balans oraz uniknąć niebezpiecznych sytuacji czy problemów psychicznych. Na szczególną uwagę zasługuje zagadnienie dzieci i młodzieży oraz ich podejścia do rzeczywistości online. Młodzi ludzie nie znają świata sprzed ery Internetu, a czas pandemii i nauki zdalnej jeszcze silniej wpłynął na zakotwiczenie się młodych osób w wirtualnym świecie.
Badania przeprowadzone na grupie ponad 50 tysięcy uczniów przez Uniwersytet Gdański i Fundację Dbam o Mój Zasięg raportują, że dla 16% z nich sięgnięcie po telefon jest pierwszą czynnością, jaką wykonują rano. 27% uczniów kładzie się spać z telefonem z łóżku.
Problem braku równowagi w korzystaniu z cyfrowych urządzeń może narastać w okresie wakacyjnym. Wielu rodziców pracuje również latem i może mieć problem z poświęceniem dzieciom wystarczającej ilości uwagi oraz zorganizować im ciekawe zajęcia na całe dwa miesiące.
Dzieci nie spotykają się z rówieśnikami podczas zajęć lekcyjnych, mogą więc odczuwać samotność i szukać kontaktów w sieci.
Higiena cyfrowa – jakie zachowania powinny wzbudzić nasz niepokój?
Ostrzegawczym sygnałem na pewno jest zauważalna, nieprzerwana potrzeba korzystania z urządzeń takich jak telefon czy komputer oraz trudności w kontrolowaniu czasu spędzanego w sieci.
Niepokoić powinien także spadek nastroju, rozdrażnienie, a czasami nawet agresja, powodowana brakiem możliwości skorzystania z zasobów cyfrowych.
Uzależnienie można rozpoznać także po izolowaniu się dziecka od otoczenia i stawianiu wirtualnych relacji powyżej realnych znajomości.
Mogą pojawiać się także problemy z koncentracją czy snem.
Nie powinniśmy ignorować tych objawów, ponieważ brak zachowania higieny cyfrowej i uzależnienie od urządzeń mogą nieść za sobą bardzo wiele negatywnych konsekwencji zdrowotnych, zarówno fizycznych, jak i psychicznych. Mogą być nimi chociażby wady postawy, uszkodzenia wzroku czy zaburzenia pamięci.
Co możemy zrobić, żeby pomóc dzieciom uniknąć problemów?
Niezmiernie ważna jest edukacja oraz uświadomienie młodym użytkownikom problemów, jakie mogą im grozić. Warto planować i kontrolować czas spędzany przed ekranami urządzeń.
Co bardzo istotne – dzieci uczą się przez obserwację. Sami więc powinniśmy dbać o zdrową relację z urządzeniami cyfrowymi i dawać najmłodszym dobry przykład. Warto organizować wraz z dziećmi dni wolne od mediów społecznościowych i spędzać je wspólnie w świecie rzeczywistym.
Bardzo istotna jest komunikacja i dbanie o dobre relacje w rodzinie. Dzieci, które czują się samotne i niezrozumiane, mogą szukać ucieczki w znajomości internetowe albo gry komputerowe. Dlatego szczere empatyczne rozmowy powinny być codzienną częścią naszego życia.
Higiena cyfrowa – jak o nią zadbać w przypadku dzieci i młodzieży?
Higiena cyfrowa dla dzieci i młodzieży jest niezwykle istotna, ponieważ dzieci są coraz bardziej obecne w świecie cyfrowym i korzystają z technologii na różnych etapach swojego życia. Ważne jest, aby pomóc dzieciom zrozumieć potencjalne zagrożenia oraz nauczyć je odpowiednich praktyk i zasad, aby korzystały z internetu i technologii w sposób bezpieczny, odpowiedzialny i świadomy.
Oto kilka wskazówek jak zadbać o higienę cyfrową dzieci i młodzieży:
- Wczesna edukacja: Rozpocznij edukację na temat higieny cyfrowej już od najmłodszych lat. Wyjaśnij, jakie są podstawowe zasady bezpiecznego korzystania z internetu i technologii.
- Nadzór i komunikacja: Monitoruj aktywności swojego dziecka w internecie i zachęcaj do otwartej komunikacji. Upewnij dziecko, że w każdej chwili może się do Ciebie zwrócić z każdym problemem, wątpliwościami czy niepokojem.
- Bezpieczne hasła i uwierzytelnianie dwuskładnikowe: Naucz dziecko, jak tworzyć i używać silnych haseł oraz włącz uwierzytelnianie dwuskładnikowe, gdy to możliwe. Przeczytaj jak zadbać o bezpieczny telefon dziecka – TUTAJ
- Poznawanie tożsamości online: Omów z dzieckiem konsekwencje podawania prywatnych danych i zachęcaj je do nieujawniania swojej tożsamości w internecie.
- Bezpieczeństwo w mediach społecznościowych: Wprowadź dziecko w zasady dotyczące ustawień prywatności i wskazówek dla mediów społecznościowych.
- Rozpoznawanie zagrożeń: Naucz dziecko, jak rozpoznawać podejrzane wiadomości, treści i zachowania online, w tym próby cyberprzemocy.
- Świadomość konsekwencji: Wyjaśnij, że to, co dziecko publikuje online, może mieć długotrwałe skutki i może wpływać na jego reputację w przyszłości.
- Ograniczenia czasu online: Ustal z dzieckiem rozsądne limity czasu spędzanego przed ekranem, tak aby korzystanie z technologii nie dominowało nad innymi aktywnościami.
- Filtry i kontrola rodzicielska: Skorzystaj z dostępnych narzędzi i oprogramowania do kontroli rodzicielskiej, które pomogą w filtrowaniu treści nieodpowiednich dla dzieci.
- Dobry przykład: Daj dobry przykład swojemu dziecku, pokazując odpowiednie zachowania online i dbając o swoją własną higienę cyfrową.
Czy nowoczesnych technologii należy się bać i wystrzegać?
Zdecydowanie nie.
Ważnym jest, aby znaleźć odpowiedni balans, unikać zagrożeń i nauczyć się korzystać z możliwości, które oferuje nam nowoczesny świat. Zjawisko cyfryzacji nie jest samo w sobie ani jednoznacznie złe, ani dobre. Musimy nauczyć się mądrze korzystać z możliwości, jakie daje nam współczesność oraz przekazywać tę wiedzę naszym dzieciom.
Odpowiedzialne podejście do technologii jest ważne. Istotne jest, aby rozumieć potencjalne zagrożenia i nauczyć się korzystać z technologii w sposób bezpieczny i odpowiedzialny. To także odpowiedzialność producentów, regulatorów i społeczeństwa jako całości, aby rozwijać i korzystać z technologii w sposób, który przynosi korzyści, minimalizując jednocześnie negatywne skutki.
Naszą odpowiedzialnością jest wybieranie odpowiednich urządzeń cyfrowych i dbanie o to, by najmłodsi znali też inne sposoby spędzania wolnego czasu i potrafili cieszyć się zajęciami w świecie rzeczywistym.
Ważne jest, aby edukować dzieci i młodzież na temat technologii i pozwalać im poszerzać wiedzę na bieżąco, aby móc podejmować świadome decyzje. Technologie same w sobie nie są złe, ale to, w jaki sposób są używane i jak wpływają na nasze życie, zależy od naszej świadomości i odpowiedzialności.
Ważne jest, aby higiena cyfrowa była integralną częścią edukacji dziecka od najmłodszych lat. Świadomość i odpowiedzialność wobec technologii są kluczowe, aby dzieci mogły bezpiecznie i pozytywnie korzystać z dobrodziejstw, jakie oferuje świat cyfrowy. Wspieranie dzieci w rozwijaniu zdrowego podejścia do technologii pozwoli im unikać wielu zagrożeń związanych z internetem i zyskać umiejętności potrzebne do skutecznego korzystania z technologii na przyszłość.
