Smog – jak wpływa na zdrowie dzieci i dorosłych?

Temat smogu od kilku lat w Polsce jest bardzo nagłaśniany, zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym. Wprowadzane regulacje sprawiają, że jakość powietrza się poprawia. Wciąż jest to jednak kropla w morzu potrzeb. Jakie zagrożenia dla zdrowia dzieci i dorosłych niesie ze sobą smog? Czy możemy się przed nim bronić?

Jak wynika z opublikowanego w 2021 roku raportu WHO, spośród 50 najbardziej zanieczyszczonych europejskich miast i miasteczek, aż 33 stanowiły miejscowości położone w Polsce. Przytoczony raport WHO pokazuje, że w Polsce zajmuje miejsce w niechlubnej czołówce europejskiej. W większości to „zasługa” gospodarstw domowych, które przyczyniają się do tzw. niskiej emisji. Inne źródła to przemysł i transport.

Smog – jak wpływa na zdrowie?

Smog jest niebezpieczny dla naszego zdrowia. Głównie pyły zawieszone (PM10 i PM2,5 oraz te najdrobniejsze, tj. poniżej 1 mikrona), tlenki azotu, dwutlenek siarki, benzopiren i metale ciężkie. Smog niebezpieczny jest zwłaszcza dla błony śluzowej, gromadzącej wdychane przez nas zanieczyszczenia. Dlatego też pierwszym bastionem walki ze smogiem jest nos. Nadmierne zanieczyszczenie może prowadzić do przewlekłego nieżytu nosa. Katar czy zapalenie zatok są pierwszymi objawami walki organizmu ze szkodliwymi substancjami.

Inne konsekwencje to kaszel, przewlekły ból głowy wynikający z niedotlenienia, zapalenie spojówek czy mniejsze odczuwanie smaku i zapachów. Należy też pamiętać, że na szkodliwe substancje narażone są krtań, tchawica, oskrzela i płuca, a smog wpływa bezpośrednio na czynniki onkogenne, stąd częste porównanie szkodliwości wdychania nadmiernych zanieczyszczeń do palenia nawet kilku papierosów dziennie.

Przewlekły katar, uporczywe kichanie, suchy kaszel, zapalenie spojówek, ogólne złe samopoczucie i utrzymujący się ból głowy, a także chrypka czy zmiana tembru głosu to powody, żeby skonsultować się ze specjalistą. Odpowiednio laryngologiem, okulistą bądź lekarzem rodzinnym.

Jak walczyć ze smogiem?

– Ograniczenie aktywności na zewnątrz i sprawdzanie alertów smogowych

Wydawać by się mogło, że walka ze smogiem jest na z góry przegranej pozycji. Zaprzestanie wychodzenia z domu w okresie jesienno-zimowym jest raczej niemożliwe. Co więc zrobić, żeby skutecznie bronić się przed smogiem? Przede wszystkim zachować zdrowy rozsądek. Kiedy stężenie smogu jest zbyt wysokie, lepiej pozostać w domu i ograniczyć do minimum czas spędzany na dworze, zwłaszcza spacery z dziećmi czy wszelką aktywność fizyczną. Na spacer z kolei warto wybrać się poza miasto oraz zwiedzić tereny pokryte roślinnością i dużą liczbą drzew – tam śmiało możemy oddychać pełną piersią. W okresie jesienno-zimowym warto trzymać rękę na pulsie i sprawdzać stężenie smogu. Można to zrobić za pomocą specjalnej aplikacji mobilnej np. Airly czy Plume Air Report. Znajdziemy w nich informacje o aktualnym stężeniu pyłu PM10, pyłu PM2,5, dwutlenku siarki (SO2), dwutlenku azotu (NO2), benzenu (C6H6), tlenku węgla (CO) czy ozonu (O3).

– Inwestycja w oczyszczanie powietrza w domu

Przede wszystkim warto również bronić domu przed smogiem. Pierwszym krokiem jest sprawdzenie stanu pieca, zwłaszcza jeśli naszym źródłem opału jest węgiel. Warto także zainwestować w oczyszczacz powietrza. Będzie on wyłapywał substancje smogowe przedostające się do wewnątrz, zapobiegając ich osiadaniu na ścianach czy elementach wyposażenia. Koszty oczyszczaczy wynoszą od 500-600 do ok. 3000 zł, czym nie zawsze ten droższy znaczy lepszy. Wybór najbardziej opłacalnej oferty ułatwia np. serwis wybierzoczyszczacz.pl.

Głównym zadaniem oczyszczacza jest zasysanie powietrza i jego filtracja, neutralizując wirusy, drobnoustroje chorobotwórcze i pyły alergizujące. Czyste powietrze jest następnie wywiewane z powrotem do otoczenia. Kluczowym parametrem przy wyborze oczyszczacza jest jego wydajność. Sprzęt ten musi być w stanie przefiltrować całe powietrze w pomieszczeniu min. 3 razy w ciągu 1 godziny.

Innym, nieco mniej skutecznym rozwiązaniem jest zadbanie o naturalne „filtry” powietrza, czyli rośliny doniczkowe, szczególnie takie jak wężownica, paprotka czy palma bambusowa. Kluczowy w tym działaniu jest proces fotosyntezy, podczas którego pochłaniane są szkodliwe cząsteczki, a następnie transportowane do podłoża i korzeni, gdzie zostają zniwelowane.

– Nie zapominajmy o diecie…

Warto także zadbać o naszą odporność. Jest to ważne, gdyż jesteśmy stale narażeni na zmiany temperatury, a nasz układ immunologiczny jest rozregulowany. Warto obniżyć trochę temperaturę w naszych domach.

Siebie i swoje dzieci warto ubierać na cebulkę, adekwatnie do temperatury. Zdrowa i zbilansowana dieta to podstawa zdrowia. Produkty, które spożywamy każdego dnia mogą również chronić przed negatywnymi skutkami smogu. Wiele z nich ma bowiem właściwości neutralizujące wolne rodniki i podnoszące naszą odporność.

Szczególną uwagę warto zwrócić na pozycje z kwasami omega-3 czyli na przykład: orzechy, migdały i masło. Podobne właściwości wykazują witaminy B6 oraz B12, które znajdziemy odpowiednio w kaszy gryczanej, kurczaku, papryce czerwonej i ziemniakach oraz w mięsie, rybach, mleku, jajkach oraz wędlinach.

– …ani o odpowiedniej ilości płynów

Nie możemy również zapominać o piciu odpowiedniej ilości płynów, szczególnie w okresie jesienno-zimowym. Zanieczyszczone powietrze wysusza błonę śluzową oczu, nosa czy gardła. Rośnie więc ryzyko zapalenia spojówek czy zespołu suchego oka. Aby odpowiednio nawilżyć organizm powinniśmy pić dużo płynów w tym przede wszystkim
wody, najlepiej dodatkowo bogatej w minerały. Płyny to naturalny oczyszczacz organizmu, dzięki czemu szkodliwe substancje są wypłukiwane z organizmu.

Tylko z pozoru wydaje się, że kwestia smogu to sprawa rządzących. Nic bardziej mylnego. Chcąc zadbać o nasze zdrowie, musimy podjąć skuteczną walkę ze smogiem codziennie. Warto połączyć wyżej wymienione sposoby i starać się stosować je razem, by kompleksowo walczyć z negatywnymi skutkami smogu.